17 mei 2016
Tenerife Noord 2016 (foto; Bram van de Oudenalder)
Het leuke van werken met professionals in de zorg is dat ze heel goed kunnen zorgen voor anderen. Het minder leuke is dat ze meestal niet goed voor zichzelf zorgen. Daar hebben ze ‘geen tijd voor’ want alleen tijd voor de cliënt telt. Maar wat nou als deze cliënt wil dat er niet langer over hem gepraat wordt maar met hem of haar.
En dat i.p.v. zorgen voor en overnemen het faciliteren en activeren centraal staat. En wat wanneer cliëntenraden en mantelzorgers gaan aangeven dat ze probleemgericht werken omgezet willen zien naar krachtgericht werken.
Dat vraagt van de zorgprofessionals een verandering van mindset ofwel ‘mindshift’; nl die ‘van zorgen voor naar zorgen dat’. En dat betekent in veel gevallen terugkeer naar de kern van het vak: denken vanuit in plaats van voor cliënten/zorgvragers.
De mindshift gaat dan van aanbodgericht naar vraaggericht, de zorgprofessionals beginnen daarbij steeds meer op ondernemers te lijken.
De grootste uitdaging die er in de huidige dagelijkse praktijk bijkomt is dat er steeds meer met minder gedaan moet worden. Dat vraagt om effectief samenwerken met het netwerk van de zorgvrager, het anders inrichten van zorgprocessen en de zorgvragers faciliteren zodat deze maximaal de eigen regie kunnen nemen.
Voor professionals in de zorg is het daarom van belang om met elkaar de nieuwe professionele identiteit te vinden, uit te zoeken, te ontdekken en samen te leren hoe dat dan moet. Dat vraagt om bewustwording hoe ze naar de zorgvrager kijken en welke eigen mindset ze daar nu bij hanteren.
Het uiteindelijk doel is natuurlijk die interventies in te zetten die in lijn zijn met herstel van de zorgvrager.
Interessant is dat in de normale dagelijkse bezigheden de professionals geneigd zijn om problemen met name op te lossen door het ‘single loop’ leren (Marion Bracke, O&O. nr1 2016). Ze kijken dan binnen de gangbare regels, procedures, protocollen en afspraken wat er gedaan kan worden om een oplossing te bedenken (wat doe ik?). Echter om te ‘mindshiften’ en tot een omslag te komen waarbij ‘zorgen voor, zorgen dat’ wordt, vraagt om een andere manier van leren. Dat vraagt om dubble loop leren waarbij het leren op overtuigingsniveau plaatsvindt (wat vind ik hier nou van?).
Om vervolgens op identiteitsniveau te ontdekken; wat wil ik eigenlijk zelf (triple loop leren).
De mindshift heeft dus alles te maken met waar je als zorgprofessional voor wilt staan en wie je bent of wil zijn. Op dit niveau leren vraagt om het doorbreken van bestaande vaste denkpatronen, zelfreflectie, openstaan voor feedback, bereidheid om afscheid te nemen van wat er was en te onderzoeken en te wijzigen om tot nieuwe handelswijzen en oplossingen te komen.
Naast het individuele niveau is het op (zorg)team niveau belangrijk om elkaar binnen het team te helpen, confronteren en complimenteren en in de dagelijkse praktijk met elkaar te kunnen experimenteren, te leren en te reflecteren.
Om daarmee gezamenlijk de weg te vinden bij het maken van de mindshift en tot een duurzame gedragsverandering in het werk te komen.
Het in een veilige setting opdoen van de eerste ervaring met de nieuwe situatie en de nieuwe rollen is daarbij cruciaal, want als leren teveel pijn gaat doen is het lastig tot een echt transformerende leerervaring te komen.