6 maart 2018
César Manrique (Lanzarote) gaf met het “Monumento al Campesino” zijn antwoord op hoe je op een andere manier ‘de boer met zijn ezel’ kan verbeelden (foto: Bram van den Oudenalder).
Vragen staat vrij, durf te vragen, domme vragen bestaan niet en als je niet vraagt krijg je ook geen antwoord. Het zijn allemaal logische opmerkingen en bijna open deuren.
Het stellen van vragen is een krachtige manier om in diverse situaties een volgende stap te zetten en verder te komen.
De positieve energie die vrijkomt geeft bijvoorbeeld aan een team een zetje in de goede richting. Door juist wel een vraag te stellen aan die stille collega brengt, naast de groepsdynamiek, de 1-1 verbinding tot stand.
Vragen stellen welk beeld het team heeft van bijvoorbeeld de toekomst geeft ruimte aan de kennis, kunde en ervaring van het team en creëert ruimte voor creativiteit.
Het is echter best lastig om los te komen uit je eigen denkbeelden en soms ook belemmeringen over het stellen van vragen. Want hoe stel je nou eigenlijk de juiste vragen? En wanneer, op welk moment doe je dat? En mag dat eigenlijk wel?
Vanuit mezelf ben ik altijd degene die vragen stelt. Van kleins af aan was dat altijd met de vraag ‘waarom?’ En wanneer ik nu als buitenstaander bij organisaties of teams aan het werk ga, stel ik altijd vragen die kennelijk in het team of de organisatie niet (meer) gesteld worden. Ik vind het altijd weer een uitdaging om zo onbevangen mogelijk de vragen gewoon te vragen en dan samen met de ‘bevraagde’ de antwoorden te vinden en verder te puzzelen.
In hun artikel beschrijven Staats en Hilgers (O&O, nr1, 2018) de methodiek die zij gebruiken bij ‘de kunst van het vragen’ stellen. Wat mij daarbij aanspreekt is dat zij een indeling hebben gemaakt van 5 niveaus van vragen stellen (Value question ladder).
Zij onderscheiden de volgende niveaus:
- gesloten vragen = ja of nee
- open vragen stellen = ruimte geven aan een idee, uitleg
- leiden = de ander helpen te laten zien wat jij ziet
- ontdekken = samen antwoorden zoeken
- uitdagen = onderzoek naar onderliggende veronderstellingen
Het echte uitdagen is het niveau waarop de moeilijke vragen worden gesteld omdat bijvoorbeeld nog niet duidelijk is welke volgende stap er gezet moet worden. Dat zijn vragen waarop niet direct een antwoord kan worden gegeven en waarvoor de bestaande kennis of stand van zaken niet toereikend is.
Om antwoord te geven op dit soort vragen is samen leren nodig en elkaar vragen stellen zoals; wanneer doen we het goed? Want om te innoveren is een stap nodig van het nu weten en kunnen naar straks doen en voortzetten.
Vragen stellen vraagt ook om de ruimte te nemen die daarvoor nodig is. In de ‘waan van de dag’ denken we al gauw dat de ander te druk is, dat je het antwoord al denkt te weten, of dat je bang bent voor de voor eventuele emoties die de vraag oproept.
Uit ervaring weet ik dat door juist wél die vraag te stellen de ander zich gehoord voelt, er iets verschuift in denkbeelden en er durf en moed vrijkomt om in actie te komen. De kunst van het vragen stellen is iets dat je kunt leren en waarbij het uitstellen van je eigen oordeel en oprechte nieuwsgierigheid belangrijk zijn.
Mijn tip: Geniet na het stellen van een vraag vooral eens van de verrassende en onverwachte antwoorden die je krijgt.
Speciaal voor teams hebben we de ‘Mindfoolness’ workshop ontwikkeld waarin de kunst van het durven vragen stellen voorop staat.
Wil je weten of dat voor jouw team ook een gezamenlijke leerervaring kan zijn?
Vraag het ons!